آذوح: چندی است، تخریب‌های وسیعی از آثار تاریخی، فرهنگی در شهرهای مختلف آغاز شده و اکنون این بنای تاریخی در مراغه در خطر تخریب جدی قرار گرفته است.
به گزارش یول‌پرس، برج‌مقبره‌های کبود و مدور به عنوان یکی از شاخص‌ترین آثار تاریخی شهرستان مراغه هستند. عمارت ۸۰۰ساله گنبدکبود مراغه در بین مردم این شهر به نام مقبره مادر هلاکوخان مشهور است. اما پروژه مجتمع تجاری کبود در حریم این اثر، آن را روبه نابودی برده است.
جرثقیل‌ها امروز پهلو به پهلوی برج ۸۲۰ ساله مراغه که مشهور است به اسم مقبره مادر هلاکوخان گودبرداری را آغاز کرده‌اند و هر لحظه بیم فرویختن این بنای تاریخی می‌رود. سعید ستارنژاد، باستان شناس و از اهالی مراغه از محل وقوع حادثه خبر می‌دهد: «اینجا جرثقیل‌ها در حال گودبرداری وسیع هستند و در روز روشن به عرصه و حریم این بنای تاریخی که در فهرست میراث‌ملی ایران جای دارد، تجاوز می‌کنند.»
چندی است، تخریب‌های وسیعی از آثار تاریخی، فرهنگی در شهرهای مختلف ایران آغاز شده و اکنون این بنای تاریخی در مراغه در خطر تخریب جدی قرار گرفته است. این گنبد بیش از ۸۰۰ سال دوام آورده اما این بار به نظر می‌رسد از گودبرداری ها جان سالم به در نمی‌برد.
گفته می‌شود؛ چند سال پیش فاز نخست ساخت مجتمع تجاری کبود آغاز و نخستین ضربه به حریم این آثار شاخص وارد شد، ضربه ای که جدا از نقض حریم قانونی این آثار، حریم منظر برج‌مقبره‌ها تجاوز شد و لطمه جبران ناپذیر به حوزه میراث فرهنگی شهرستان وارد کرد، بخصوص شاخص‌ترین آثار تاریخی باقی مانده شهرستان مراغه، برج مقبره هاست بنابراین بهترین آثار جهت آماده سازی برای ثبت جهانی است، اما با شرایط موجود بخصوص مشکل عرصه و حریم این آثار بعید به نظر می‌رسد بتوان این آثار را ثبت کرد.
ستارنژاد می‌گوید: «سال ۱۳۹۴ طرح آزاد سازی حریم محوطه این آثار آغاز شد، طرحی که بنا به نظر بسیاری از کارشناسان بهترین اقدام در جهت ثبت جهانی و حفظ آثار بود، اما شاید آغاز تخریب و لطمه جبران ناپذیری برای هویت تاریخی شهرستان مراغه داشته باشد، این اقدام در ادامه تخریب و نابودی آثار فاخر فرهنگی و تاریخی برج مقبره های کبود و مدور، پس از گودبرداری در فاصله چند ده متری برج‌مقبره ها با کوتاه آمدن دستگاه‌های مسئول و مصلحت اندیشی مدعیان دفاع از حقوق مردم و تاریخ و فرهنگ شهرستان اتفاق افتاده است.»
او درباره این پروژه توضیح می‌دهد: «دلیل آسیب دیدگی این اثر تاریخی، به نظر ناهماهنگی بین دستگاه‌های اجرایی و شاید مسئولین است. ناهماهنگی‌ها و گاهی کم اطلاعی کارشناسان در گذشته وجود داشت و هنوز هم همین اشتباهات دیده می‌شود. به عنوان مثال خانه «پیر» به دلیل اشتباهات در گذشته تخریب شد، معبد مهر به دلیل اشتباه کارشناسی امروزه حال روز خوشی ندارد، ما بایستی در اجرای طرح آزاد سازی حریم این برج مقبره های دقت لازم را می کردیم، چرا که فاز نخست پاساژ کبود چند سال پیش اجرایی شد، و امروز شاهد اجرای فاز دوم این پروژه هستیم قطعا چنین بلایی هم سر گنبد سرخ می‌آید.»
ستارنژاد درباره‌ی اهمیت این بنا می‌گوید: «برج مقبره، گوی برج (کبود) به حق یکی از زیباترین و چشم‌نوازترین اثر تاریخی باقی مانده از دوره سلجوقی است. این برج مقبره، همچون سایر مقبره‌های دوره‌ی سلجوقی در دو طبقه روی سکو بنا شده و تزیین یکی از مشخصه‌های اصلی آن است؛ بعضی محققین معتقدند که تزیین گنبد کبود بیش از اندازه بوده و اهمیت تزیین در اینجا بر سبک ساختمان ترجیح دارد، و یادگاری است بر مهارت و استادی هنرمندان این مرز و بوم.»
به گفته او، این مقبره در بین مردم مراغه بنام مقبره مادر هلاکوخان مشهور است، که در بررسی سال ۱۹۳۴ آندره گدار که در مقاله‌ای با عنوان آثار مراغه نشان داد که مقبره نمی‌تواند ساخته دوره ایلخانیان باشد. هرچند براند معتقد بود که ارامگاه مجدد برای مادر هلاکوخان مورد استفاده قرار گرفته است. در کنار این شاهکار معماری، برج مقبره‌ی دیگری بنام برج مقبره مدور مربوط به دوره سلجوقی.
این باستان‌شناس می‌گوید: «برج‌مقبره‌های کبود و مدور به عنوان یکی از شاخص‌ترین آثار شهرستان مراغه سهم عمده ای از این یادگارها را به خود اختصاص می دهد. از این رو انتظار می‌رود، میراث فرهنگی شهرستان مراغه برای حفظ و حراست از این آثار تاریخی ارزشمند بیش از گذشته توجه داشته و سایر دستگاه‌ها برای حفاظت سایر آثار تاریخی با میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مراغه همکاری داشته باشند تا در آینده نشانی از فرهنگ کهن و هویت این شهرستان برای به نمایش گذاشتن به نسل های آینده داشته باشیم.»
