بوُگوُن 21 آذر 1395 ینجی ایل دیر. 71 ایل بوُندان قاباق بوُگونکوُ گوُندۀ21 آذر 1324 ینجی ایلدۀ گوُنئی آذربایجان خالقینین آزادلیق ، قوُرتوُلوُش یوُلوُندا باشلادیغی  میللی  کوُتلۀ وی قیامینین ایل دوُنوموُ اوُلدوقوُنا گوُرۀ ، اوُنئملی ضروری اوُلدوُقونا گوُرۀ  بیر داها موختصرجۀ سینۀ اوُلسادا ، اوُبوُیوک اوُنوُدوُلماز  حادیثۀ یۀ تحلیلی نظرسالماقی دوُشوُنرئک، اوُنون سوُنراکی منفی، موُثبت اتگیلری حاققیندا باجاردیقیمیز قئدر یئنیدن آراشدیریریلماسین دوُشوُنوب بو موُختصری مقالۀ نی یازماق قرارینا گئلدیم .

بونئدنلۀ اوُزوُن اوُزادی تفرعاتلاری بیرطرفۀ بوُراخیب ، اصلی مطلبی نظردۀ آلماقلا  قیامین باش وئردیی همان زاماندا حاکیم اوُلان شرایط ؤ آلمان فاشیسمینین مغلوُبییتیندن سوُنرا دوُنیادا ؤ آوروُپادا آردیجیل باش وئرۀ ن سیاسی ، ایجتیماعی دئیشیکلیکلری ؤ میللت لرین قوُرتوُلوش حئرکت لری بیرفاکت اوُلاراق ، گوُنئی آذربایجاندا باش وئرمیش ؤچاغا اوُیغوُن اوُلان 21 آذرکوُتلۀ وی قیام ایسۀ چوُخ طبیعی ؤهمدۀ گئرکلی بیرحال اوُلدوُقون قبوُل اتمئک لازیمدیر .

گوُنئی  آذربایجاندا 21 آذرقیامی بیردن بیرۀ باش وئرمیش حادیثۀ دئییردی؛ اوُقیامین کوُکلری مشروُطۀ اینقلابی، خیابانی قیامی ؤداعمن خالقیمیزا قارشی جوُربۀ جوُر  ایجتیماعی ، سیاسی ، فرهنگی  باسغیلاردان قایناقلانیردی .

نتیجۀ دۀ 20 ایللیک ریضاخان دوُوروُنون قارانلیق دیکتاتوُرلوُقوُنوُن باشا چاتماسی ایلۀ نیسبی اوُیغون سیاسی ، ایجتیماعی شرایطین یارانماسی قیاما زمین یاراتمیشدی، باشقا طرفدن آذربایجان توُپلوُمو ایچیندۀ آزسایدا اوُلسادا بیرتعداد آیدینلارآراسیندا سیاسی، فرهنگی شعوُرون نیسبی یوُکسئلیشی  وارایدی کی بوُدا اوُزلوُیوندۀ آددیم آددیم توُپلومون اوُیانیشینا، دیرچئلیشینۀ ، میللی کیملیگین خالق آراسیندا  منیمسۀ مۀ سینۀ  جیددی شئکیلدۀ تأثیرگوُستریردی، بئلۀ لیکلۀ کوُتلۀ نین طلب اتدیگی طبیعی حاق ؤ حقوق لاریندان قایناغلانیب میللی قیامین باشلانماسینا زمین یاراتمیشدی .

باشقا بیرمسئلۀ سوُوویت (شوُروی) اوُلکۀ سی ایلۀ قوُنشولوق ؤ روُس قوُشونلاری نین گوُنئی آذربایجاندا اوُلماسی ، بیرمعنالی اوُلاراق ، میللی حئرکتین روُسلارا نیسبت گوُونجۀ سینۀ تأثیر قوُیوردو، آمما تأسوُفلۀ سوُنراکی اوُزوُجو حادیثۀ لر اوُ گوُونجین یالنیش ؤ اعتیبارسیز اوُلدوُقون گوُستردی!

بوُگوُنکو گوُنوُموزدۀ کی 71 ایل میللی قیامین تاریخیندن کئچیر، بوُ یئنی دوُوراندا آزادلیق قوُرتوُلوش موُجادیلۀسی ائدن میللتیمیز، کئچمیش تجروُبۀ لردن درس آلیب ایلک باشدا اوُزگوُجوُنۀ میللی شعوُروُنا گوُون مئلی دیر، یادلاردان بیزۀ هئچ زامان هارای اوُلمییب ؤ اوُلمییاجاق .

آذربایجان دموکرات فرقۀ سینین قوُروُجو رهبرلری 12 شهریور قوُروُلتاییندان سوُنرا آیدین،ضیالی شخصلردن تشکیل تاپدیقدا ، حیزب توُدۀ نین رهبرلیگیندۀ  اوُلان فارس ایرانچی لارین بیرمعنالی شئکیلدۀ قیسقانجلارینادا سبب اوُلموشدور ، لاکین اوُنلار اوُز باطینی نییت لرین آچیغجاسینا بروُزا وئرمیردیلر .

بیلدییمیزکیمی همان چاغدا مارکسیسم دوُشوُنجۀ سی رئال ؤ گوُجلو ایدۀ یا اوُلاراق  اوُنو حیزب توُدۀ رهبرلیگ ائدیردی، بوعقیدۀ فرقۀ نین یوُکسئک کادر لارینیندا اوُلانلاریندا مقدس آمالینا چئوریلمیشدی.

بودا ظاهیردۀ کرملینی سئویندیرۀ ن اوُنئملی فاکتلاردان اوُلسادا ! آنجاق سوُنرالاردا شاهیدی اوُلدوُقوموز سیاسی اوُیونلارین دئییشمۀ سی ایلۀ ( ایستالینین سوُسیالیسم سنگری آدلاندیردیقی سوُویت حاکیمییتی !) اوُز منافعین دوُشوُنرئک ، روُسلارین أصلی چهرۀ سین ؤ ماهییتین اوُزۀ چیخاریر !

کرملین بوُتون ایدعالارینا رغمن تئهران باشچیلاری باشدا قوام السلطنۀ اوُلماقلا ، سیاسی اوُیونلارین قارشیسیندا عاجیزقالیر ؤ گوُنئی آذربایجان خالقینین بوُتون آرزو لارینا دال چئویریب اوُنا آرخادان خنجر وُورور،ائلۀ کی قوام دوُولتی ایلۀ سازیش ائدیرؤآردینجا شاه قوُشون لارینین باشچیلیق اتدیگی تئهرانا سیغینمیش قئددارفئوُدال لار اوُجوُملۀ دن زنگان فئودالی ( سلطان محمودخان ذوُلفغارینین مسلح اوُلموش قوُلدوُرلاری، فوناتیک موُللاری رهبرلیگ ائدن آیت الله طالقانی باشچیلیغی ایلۀ) آذربایجان خالقینا قارشی آمانسیز هجوُملاری سرعت لۀ ، قانلا ، قیرقینلا  باشلانیر.

آمما مارکسیسمین اصلی تبلیغ چیسی اوُلان حیزب توُدۀ اوُز فعالییتینۀ داوام وئردیگی حالدا ، ایران مجلیسیندۀ اوُلان توُدۀ نمایندۀ لری ، ؤزیرلری آذربایجانداباش وئرمیش قتل عام فاجیعۀ سی نین قارشیسندا سکوت ائدیب ! حتی شاه قوُشونلارینین ظفرین محمد ریضا شاها تبریک دئییرلر! اوُجملۀدن(ؤزیرفرهنگ دکترکشاورز، ؤزیربهداری دکترمرتضی یزدی، ؤزیرپیشۀ ؤ هنرایرج اسکندری) حیزب توُدۀ نین بوحئرکت لری            آذربایجان توُپلوموندا کئندچیلرین ، ایشچیلرین ، ؤ بعضی آیدین اینسانلارین روُسلارا ؤ همدۀ توُدۀ پارتیاسینا قارشی سوُنسوز نیفرتینۀ ، بد بینلیگینۀ خئیال قیریقلیقینا سبب اوُلور .

اوُزۀ چیخان سندلرۀ گوُرۀ ، پیشۀ ورینین یازیلاری ؤ دانیشیقلاریندا اوُخوُیوُروق کی دئییردی ( بیزیم میللت موُسلمان بیرتوُپلوُمدور، بیزیم اوُچون مارکسیسم دن قاباق میللی مسئلۀ میزین حللی اوُنئملی دیر.

خالقیمیزین اوُپریشان گوُنلردۀ گوُروردوک کی  حیزب توُدۀ بوُ حادیثۀ نین قارشیسیندا بیرطرفدن سکوت اتمئکلۀ ، باشقا طرفدن مهارتلۀ ؤآزدیریجی تبلیغاتلارلا کرملینین خئیانتینۀ برائت قازاندیرماقا ؤ اوُنو اوُرت باسدیراتمئگۀ چالیشیر! (بونودا قئید اتمئک لازیم دیرکی همان دوُوردۀ حزب توُدۀ آزاد فعالییت ائدرکن ، اوُنون ایران مجلیسیندۀ ؤ حاکیمییتدۀ نمایندۀ لری ؤ حتی وزیرلری وارایدی ! اوُجوُملۀ دن : دکتر کشاورز ، دکتر یزدی، ایرج ایسکئندری میللی دوُولتین آذربایجاندا مغلوبییتیندن سوُنرا شاهنشاها تبریک دۀ دئییرلر! ) 

لاکین قتل عاما معروض قالمیش ؤ هئر جهتدن آغیرضربۀ لرگوُرموش آذربایجان خالقی اوُ بوُیوک خئیانتی اوُنودمادان دائمن کئدرلی اوُلدوُقو لاری حالدا ، باش وئرمیش فاجیعۀ نین نئدنلرین فیکرلریندۀ دوُلاندیریب آراشدیریردیلار.

میللی حاکیمییت آذربایجاندا دئوریلدیگیندن سوُنرا ، حیزب توُدۀ نین فعالییت لری مارکسیسم أساسیندا داوام ائدرکن، گئنیش تبلیغات لارنتیجۀ سیندۀ یئنی نئسلی اوُللیکلۀ فارس آیدینلارین اوُزاطرافینا جلب اتمئکدۀ موُوفق اوُلورؤ ایرانین أن بوُیوُک سیاسی تشکیلاتینا چئوریلیر ، آنجاق آذربایجاندا باش وئرمیش فاجیعۀ لردن هئچ دانیشیلمیردی  سانکی بوُ مسئلۀ یۀ بیرنوع گیزلی بایکوت قوُیوُلموشدو، بونا همان دوُراندان بوُگوُنۀ قئدر یاشییب قالان قوُجامان آذربایجان میللتی اوُزوُ شاهید دیر.

باشقا طرفدن حیزب توُدۀ قوُزئی آذربایجانا قاچیب پناه آلمیش دموکرات فرقۀ سینین رهبرلیگین کرملینین تأئیدی ایلۀ اوُز نظارتی آلتینا آلماقلا، اوُنوموذیانۀ بیرسیاست ؤ بعضن دۀ هدۀ قوُرخو ایلۀ حیزب توُدۀ نین آذربایجان تشکیلاتی آدلاندیریر! ؤفرقۀ نین گوُنئی آذربایجاندا یئنی دن تشکیلاتلانیب ، تأثیرلی فعالییت گوُسترمۀ سینین دۀ قارشیسن آلیر!زامان کئچدیکجۀ گئنج آذربایجانلیلاریدا اوُزاطرافینا جلب اتمئگی باجاریر.

حیزب توُدۀ نین تشکیلاتی حوُزۀ لریندۀ قوُروُلان هفتۀ لیک جلسۀ لردۀ مطلقن فارس دیلیندۀ دانیشیلیردی ، آذربایجانلیلار اوُزآنا دیللریندۀ دانیشیب، فرقۀ نین سرنوشتیندن بحث اتدیکدۀ ، أوولدۀ ایخطار آلیب ، سوُنرا تشکیلاتی جزالارا محکُوم اوُلوُردوُلار!                                                                                          

چوُنکی حیزب توُدۀ مارکسیسم ایدعاسیندا اوُلدوُقو حالدا ، أصلیندۀ بیر فارسچی تشکیلاتی ایدی،آذربایجان خالقینین قوُرتوُلوُشا دوُغرو سرنویشتی توُدۀ رهبرلری اوُچوُن اوُنئملی دئییردی( مارکسیسم ؤاینتر ناسیونالیسم) اوُرتوُگو آلتیندا ، شوینیستلیک ؤ ایرانچیلیق ایدۀ یاسیندا غرق اوُلموشدو.

مصدیق دوُروُندۀ حیزب توُدۀ زامانین أن بوُیوک ؤ آکتیو سیاسی تشکیلاتینا چئوریلیر ائلۀ کی چوُخ سایدا هئر صینیف دن ، هئر طبقۀ دن اوُلان ، گئج ، ایختیاراینسانلاری اوُز اطرافینا توُپلاماقلا گئنیش گوُتلۀ لرین رغبتین اوُزوُنۀ جلب اتمئکلۀ ،  مارکسیسم اساسیندا کیتابلار، روُمانلار نشر ائدیب ، اوُخویوب ایدینلاشمالارینا ؤ  تاریخ ، فلسفۀ ساحۀ سیندۀ معاریف لئشمۀ لرینۀ زمین یارادیر.

آمما کرملینۀ باغلی لیقی ؤ موستقیل بیر تشکیلات اوُلمادیقینا گوُرۀ ، تاریخین أن حساس چاغلاریندا أن پاسیف ؤ خئیانتکار تشکیلاتینا چئوریلیر، آذربایجانین غملی حادیثۀ سی ؤ 28 مرداد کوُدتاسیندان سوُنرا توُدۀ رهبرلری موسکوُوا یا شرقی آوروُپایا قاچارکن ! چوُخ سایدا اوُنئملی ، بیلیکلی ، ایمانلی اعضاسی ؤکادرلارینین اعدامینا زمین یارانیر ؤ هئرنوُع فعالییت حتی گیزلی شئکیلدۀ دوُندوُرولور!

ایللر کئچدیکجۀ چوُخ سایدا قالان أعضاء رنگ دئیشئرئک حاکیم شرایطۀ تابع اوُلوب ، پهلوی حاکیمییتینین چئشیدلی دوُولت اوُرگانلاریندا ، شیرکت لردۀ ؤ یا ایللر بوُیو کئسب اتدیکلری یازی پوُزو معلوُماتلاری اوُلدوقلارینا گوُرۀ دوُولت نظارتیندۀ اوُلان مطبوعاتدا چالیشاراق یئنی حئییاتا باشلییرلار، لاکین سوُلچوُلوق ایدۀیاسیندا اوُلان ؤ حیزب توُدۀ ایلۀ راضیلاشمییان گئنجلرشاه رژیمینۀ قارشی گیزلی ، مسلح چریک   تشکیلاتلاری یارادیرلار( فدائیان خلق ؤ سایرۀ لر) بوُگئدیشات بهمن اینقلابیندا   قئدر داوام آئدیر ؤ بهمن اینقلابی باش وئردیکدۀ اوُنون اوُنئملی موُتوُروُنا چئوریلیرلر، أصلیندۀ اینقلابین أساس یئنۀ دۀ آذربایجان ایدی ، بوُنا گوُرۀ دۀ فارس راسیسمی آذربایجان آدی کئلدیکدۀ  بیرداها وحشتۀ دوُشور، آردینجا راسیسمین دینی رهبری اوُلان خمئینی خلق موُسلمانا قارشی سرت موُقع توُتوُر ؤ اوُنون دینی رهبری اوُلان شریعتمدارینی حیلۀ گرلیکلۀ تئهرانا گئتیریب محو ائدیر !

یئنی دوُوران ؤ گوُنئی آذربایجاندا میللی حئرکت .

یوُخاریدا قئید اوُلوُنانلارین عمدۀ قیسمی اوُزللیکلۀ آذربایجان خالقینین زامان زامان فارس راسیسمینین سوُلچوُلاری ؤ یا دینچیلرینین  خالقیمیزا قارشی اعمال اتدیکلاری قانلی باسغیلاراوُلدوُقدا ، همدۀ تاریخدۀ قالان میللی فاجیعۀ میزدیرؤ بوُگوُنکو نئسلیمیز اوُندان درس آلمالی دیر.           

سوُویت ایمپریاسینین داغلماسی نین آردینجا ؤ یئنیدن موستقیل آذربایجان دوُولتینین یارانماسی ایلۀ، گوُنئیدۀ ایسۀ آذربایجان توُرک میللتی نین اینکار اوُلوُنماز کیملیگی دۀ کوُل آلتیندان پوُهرۀ لئنیب، آچیق ؤ آکتیو شئکیلدۀ اوُزۀ چیخیر، آذربایجان توُرک میللتینین قهرمان اوُلادلاری داخیلدۀ نقد اوُلوُم قارشیسیندا سینۀ گئریب موجادیلۀ ائدرکن  خاریجدۀ اوُلانلارایسۀ میللی حئرکاتین یارانماسیندا ؤ اوُنون گوُن بۀ گوُن جانلانیب گوُجلئنمۀ سیندۀ داخیل نن بیرلیکدۀ اوُلان واحید هدفیمیز یوُلوُندا بوُیوک نقش  ؤ تأثیرلری وار . سئویندیریجی بوُدوُرکی ،بوُگونکو جاوان نئسلیمیز قهرمان بابالارینین ستارخان ، باقرخان ، شیخ محمد خیابانی ؤ بوُیوک شهید رهبریمیز پیشۀ ورینین اوُلو خاطیرۀ سین ؤ اوُنون اوُیودلرین اوُنودمادان ، گوُنئی آذربایجان توُرک میللتینین آرزو ؤ ایستک لری دوُغروُلتوُسوندا، آزادلیق، قوُرتوُلوش، میللی ایستیقلالیمیز یوُلوُندا یوُروُلمادان ، جان بهاسینا موجادیلۀ ائدیب ، هئر زامان دوُیوش مئیدانیدا حاضیردیرلار. 

یاشاسین آذربایجان . یاشاسین توُرک میللتیمیز. یاشاسین قوُرتوُلوش موجادیلۀ میز.

آذرخش ـ 17 / 11 / 2016