آذوح: جمعی از فعالین حرکت ملی آذربایجان، با گرد هم آمدن در خانه مشروطه، مراسم گرامیداشت قیام قهرمان ملی آذربایجان؛ شیخ محمد خیابانی را برگزار کردند.

جمعه (17 فروردین 1397) مصادف با 98 امین سالروز قيام مردم آذربایجان عليه استبداد و استعمار به رهبری شیخ محمد خیابانی است. شیخ محمد خیابانی در 17 فروردی 1299 هجری شمسی، یک حرکت ملی انقلابی را به مرکزیت تبریز آغاز کرد.

به این مناسبت، جمعی از فعالین حرکت ملی آذربایجان در خانه مشروطه واقع در راستا کوچه تبریز گردهم آمدند. حسن دمیرچی؛ از چهره های سرشناس حرکت ملی نیز در این گردهمایی حضور داشت.

گردهمایی در خانه مشروط به سبب نبود مزار شیخ محمد خیابانی در آذربایجان بوده است. لازم به ذکر است؛ مزار این قهرمان و مبارز آذربایجانی همچون ستارخان (سردار ملی) در تهران قرار دارد.

فعالین ملی در این مراسم یاد و خاطره شیخ محمد خیابانی را گرامی داشته و درباره قیام مردم آذربایجان علیه استعمار و استبداد آن دوران به گفتگو پرداخته‌اند.

علیرغم پیگیریهای مداوم فعالین ملی برای انتقال مزار شیخ محمد خیابانی و ستارخان به آذربایجان، حاکمیت ایران همواره مخالف انتقال مزار این دو قهرمان ملی آذربایجان به تبریز است.

مزار شیخ محمد خیابانی در سال‌های گذشته، بر اثر ساخت‌وسازهایی که در اطراف حرم عبدالعظیم صورت گرفت، تخریب شده است. مزار این قهرمان آذربایجانی همواره از سوی حاکمیت ایران مورد بی حرمتی قرار می‌گیرد.

در آخرین مورد، پس از تخریب مزار شیخ محمد خیابانی به بهانه احداث پروژه عمرانی، زیر سنگ قبر وی به‌ طور کامل خالی شده و با «بتن» پر شد. سنگ مزار وی به دفعات از سوی فعالین ملی تعویض شده است.

شیخ محمد خیابانی از جمله مبارزین تُرک آذربایجانی است كه به مقابله با استعمار و استبداد انگلیس پرداخت. خیابانی در 1256 ش. در خامنه ‌از توابع تبریز متولد و در 22 شهریور 1299 به شهادت رسید.

هرگاه از شیخ محمد خیابانی سخن می رود، صرفاً نه یک مبارز، بلکه انسانی روشنفکر، متفکر و وارسته در ذهن آدمی تداعی می‌شود. وی، پیش از هر چیزی انجمن های ایالتی و ولایتی را در آذربایجان برپا ساخت و این انجمن ها همچون یک پارلمان فعالیت می کرد و تصمیمات قانونی می گرفت.

شیخ محمد خیابانی روشنفکری وطندوست بود، اما برای مناطق مختلف جغرافیای ایران آرزوی آزادی می‌کرد.

از جمله اقدامات شیخ محمد خیابانی می توان به برقرار کردن صنایع کوچک و ملی در آذربایجان جنوبی، برقرای خط تلگراف بین شهرهای آذربایجان، افتتاح نخستین مدرسه دخترانه آذربایجان، تشکیل انجمن سالخوردگان "دارالعجز" و موارد زیاد دیگر اشاره کرد.