از زبان خود و یکی از شاگردان وی؛ فقیه و فیلسوف تورکستان ابوعبید جوزجانی

دربارۀ زندگی ابن‌سينا چه می‌توان گفت؟

ابن سينا به عنوان يكی از نوابغ جهان بشريت، هم در شاخۀ پزشكی و هم در رشد و تكامل انديشۀ فلسفی خدمت كم نظيری به فرهنگ بشری كرده است.

شرح احوال وی به قلم خود و شاگردش ابوعبيد جوزجاني - فقيه و فيلسوف توركستان – نگاشته شده است.

متن عربی اين زندگی‌نامۀ خودنوشته در عيون‌الانباء اثر ابن‌ابی‌اصيبعه آمده است.

در آغاز آن می‌گويد كه پدرش از بلخ – ايالت وسيعی از توركستان‌شرقی بود كه در زمان نوح‌ بن ‌منصور به دنبال جنگ‌های توركان با آل ‌سامان به شهر بخارا – مركز توركان اؤزۆبگ (ازبک) – كوچ كرد و از روستای اؤزبگ‌ نشين افشنه زن اختيار كرد.

ابن‌سينا به گفتۀ خودش در روستای خُرمِثين در يک خانوادۀ اصيل اؤزبگ چشم به جهان گشوده است

و در كودکی همراه برادرش محمود – كه پنج سال از او كوچكتر بوده است – به بخارا آمده و در همان‌جا به تحصيل قرآن و ادب پرداخته است.

ابن‌سينا در كودكی اصلاً فارسی دری که لهجه‌ای ناقص و کم‌تکلم بود و حتی عربی را نمی‌دانست.

خود، در همين شرح احوال خود نوشته و می‌گويد كه در بخارا مردی سبزی‌فروش بود كه لهجۀ فارسی و حساب هندی می‌دانست و پدرش او را براي تعليم نزد آن مرد برد و از اينجا پيداست كه وی فارسی دری یا همان لهجۀ هندو و زبان عربی را از نوجوانی به بعد آموخته است.

اين مرد سبزی‌فروش را صاحبان تراجم احوال، محمود مسّاح ناميده‌اند كه در بخارا شغل بقالی داشته است.

ابن‌سينا سپس از ابوعبدالله ناتلی نام می‌برد كه پس از آموختن لهجۀ فارسی دری و زبان عربی پيش سبزی‌فروش مذكور، به تلمّذ براي او مشغول شده است و در اينجا سخنی دارد بدين مضمون كه:

«ديگر هر چه ناتلی می‌گفت، می‌فهميدم و در درک سخن او سختی نمی‌كشيدم

از اينجا گرچه معنای درک دقايق علوم مستفاد می‌شود، اما مفهوم فهم كامل لهجۀ فارسی دری را نيز از آن در می‌يابيم.

لهجۀ فارسی و زبان عربی، گرچه هر دو براي او «زبان غير/ زبان بیگانه» (Foreign Language) شمرده می‌شد، اما وی در زبان عربی به درجه‌ای از كمال دست يافت كه توانست گرانجای ‌ترين متون نظير «دانش‌نامۀ علايي» و «شفاء» را در اين زبان‌ به قلم آورد.

با در نظر گرفتن نوشته‌های خود ابن‌سینا باید گفت ابن‌سینا هم پان ‌تورک بوده چون خود را پارس وحشی نخوانده و هویت تورکی خود را محفوظ شمرده و پاس داشته است.

عمق تحمیق پان‌فارس‌ها و پان‌ایرانیست‌ها از این نوشتار پدیدار خواهد شد

کسانی که می‌خواهند صرفاً از داشته‌های ما تورکان برای خود تمدن و افتخار کسب کنند.

جالب این است که از تحقیر خود ما هم دست نمی‌کشند.

@iranTURKS