سالیان سال است که حرکت ملی آزربایجان برای استقلال جنبش خود از حرکت‌های سیاسی ایرانیان (چه حاکمان داخل و چه اپوزیسیون خارج) تاوان‌های سنگینی پرداخته است . حرکت ملی آزربایجان و جنبش‌های زیر مجموعه حرکت ملی همچون جنبش دانشجویی، کاملا مستقل بوده ودر طول تاریخ ، اللخصوص ۱۰۰ سال اخیر، برای خود هم خط و مشی سیاسی مجزا از خطوط سیاسی ایرانیان به میدان گذاشته و هم اینکه آزربایجان ادبیات مبارزاتی ، سمبل‌های مبارزاتی ، تقویم ملی و تقویم مبارزاتی مخصوص خود را داراست تقویم ملی و مبارزاتی آزربایجان و روز‌های ملی تورکان آزربایجان با خون شهیدان آزربایجانی و تحمل زندان‌ها ،تبعید‌ها ، شکنجه‌های فعالین ملی نوشته شده و پشت هر روز ملی از تقویم آزربایجان، یک فلسفه مبارزاتی و یک حادثه مهم نهفته است که هر عضو حرکت ملی علاوه بر تاکید بر روز‌های ملی آزربایجان باید درکنارش فلسفه مبارزاتی آن روز را هم درک کنند.
۱۶ آذر هم، از نظر فلسفه مبارزاتی، مربوط به قوم فارس بوده و با فلسفه و ارزش‌های مبارزاتی خودشان این روز را روز دانشجو نام گذاری کرده اند .
۱۹ اردیبهشت به عنوان روز دانشجو در آزربایجان
علت نامگذاری ۱۹ اردیبهشت به عنوان روز دانشجو در آزربایجان چیست؟
در 19 فروردین سال ۱۳۷۴ اداره اطلاعات رژیم جمهوری اسلامی زیر نام مرکز تحقیقات، مطالعات و سنجش برنامه‌ای صدا و سیمای “جمهوری اسلامی ایران” در مناطق بیست گانه تهران و قم اقدام به پخش پرسشنامه‌ای تهوع آور زیر با عنوان” فاصله اجتماعی” کرد. هدف این پرسشنامه متعفن، سنجش میزان فارسیزه شده‌ها و نتایج پروسه آسیمیلاسیون ملت تورک در ۷۰ سال اخیر (از ایجاد هویت ایرانی = فارس سال ۱۳۰۴-۱۳۷4) وهمچنین محک به حرکت ملی آزربایجان جنوبی بود برای اینکار با احتیاط از مناطق کناری آزربایجان و شهر‌های جنوبی آزربایجان جنوبی که به مناطق فارس چسبیده وآسیمیلاسیون حاکمان ایرانی (پهلوی – خمینی ) در این مناطق شدت بیشتری داشته آغاز کردند که اگر با اعتراضی روبرو نشد آرام آرام این پرسشنامه را به قلب آزربایجان (تبریز آورمیه زنجان همدان …) ببرند.
در پرسشنامه متعفن از بوی نژاد پرستی و شونیسمی فارسی سوالاتی همچون :
۱. اگر روزی قصد ازدواج داشته باشید، آیا حاضرید با یک فرد ترک ازدواج کنید؟
۲. چنانچه فرزند دختری داشته باشید و روزی بخواهد ازدواج کند، آیا حاضرید او را به یک مرد ترک بدهید؟
۳. برای شرکت در بعضی از مراسم خاص مثل عاشورا و تاسوعا آیا حاضرید در مجالس یا دسته جات ترکها شرکت کنید؟
۴. اگر بخواهید خانه‌ای بگیرید و ببینید که همسایه دیوار به دیوار یا آپارتمان مجاور شما ترک هستند، آیا حاضرید در مراسم آنها شرکت کنید؟
۵. آیا حاضرید با فردی ترک در اتاق همکار باشید؟
۶. آیا حاضرید در محله‌ای که اکثریت آنها ترک هستند، مسکن بگیرید؟
۷. آیا حاضرید با فردی ترک رفت و آمد داشته باشید، او را به خانه خود مهمان کنید و یا به خانه آنها بروید؟
درج شده بود.انتشار خبر پرشسنامه ی یاد شده، واکنش دانشجویان تورک را برمی انگیزد،بطور غیر قابل پیشبینی برای رژیم و حتی خود ملت آزربایجان آتش آزربایجان از زیر خاکستر‌های سرکوب شعله گرفته بیرون می‌زند. نسل جدید فرزندان آزربایجان بپا می‌خیزند ملت هنوز زنده است! بیانیه‌ها صادر می شود، تجمع‌ها کلید میخورد و شعارهایی برضد سیاسیت‌های شئونیستی (توسعه طلبی و استعمار گری) فارس و حاکمان ایرانی سر داده می شود، اما این تجمعات مسالمت آمیز با مداخله ی نیروهای امنیتی ولباس شخصی وضرب و شتم دانشجویان آزربایجانی پاسخ داده می شود. رژیم بلافاصله بعد از مرحله شکست سرکوب و ترس از همگانی شدن تجمعات درآزربایجان جنوبی طبق سیاست‌های تکراری معلوم الحال خود، به مرحله بعدی یعنی کنترل بحران با دروغ و اخبار کذب پرداخت. رژیم با رادیوی سراسری اعلام کرد که نویسندگان این پرسنامه از عوامل خارجی دستور گرفته اند که و ماموریت داشته اند وحدت ملی را برهم زنند، رادیوی سراسری وعده داد که مجریان این عمل به زودی معرفی و مجازات خواهند شد، اما پس از گذشت سالها، نه کسی به عنوان نویسنده ی پرسشنامه معرفی شد و نه کسی در مورد آن توضیح داد.
هرچند این اعتراضات به طول نینجامید و بایکوت خبری اجازه ی پرداختن به این موضوع را به هیچ‌یک از شبکه‌های اجتماعی نداد، اما این حرکت، پویایی جنبشی را در پی داشت که امروزه از آن به عنوان جنبش دانشجویی آزربایجان یاد می شود. ۱۹ اردیبهشت به عنوان یادآور هوشیاری و روشنگری دانشجویان آزربایجانی همه ساله به وسیله ی دانشجویان و اقشار مختلف، گرامی داشته می شود.
۱۹ اردیبشهت سرآغاز پویایی در جنبش دانشجویی آزربایجان و‌دوباره براه افتادن موتور حرکت ملی آزربایجان
بعد از گذشت ۵۰ سال از سرنگونی حکومت ملی آزربایجان توسط رژیم ایران و بدنبال آن ایجاد سیستم‌های سرکوبگر فاشیست فارس (پهلوی و جمهوری اسلامی) ، باعث شد که حرکت ملی ضربه‌های سنگینی دریافت کند. ولی آزربایجان دوباره توانست با مقاومت در مقابل آسیمیلاسیون ها، تحقیر ها، قدغن‌ها و تکمیل ضعف‌های ایدولوژیکی ملی خود پارامتر‌های هویتی خود را حفظ کرده وقدرت خود را در نسل جدید باز یابی کند و دوباره شعله‌های حرکت ملی و آزادی بخش آزربایجان را اززیر خاکستر روشن کند. گرچه حرکت ملی در انقلاب ۱۳۵۷ توانسته بود کمی توان از دست رفته خود را بازپس گیرد ولی نتوانست بطوری همگانی همانند امروزامید‌های آزادی و استقلال را در دل ملت آزربایجان روشن کند .
ملت تورک آزربایجان پس ازشکست خود درمبارزه جنبش خلق مسلمان آزربایجان علیه خمینی و دزدیده شدن انقلاب آزربایجان، در طول ۲۷ سال باتحمل دوران خسارت آور جنگ (تحمیلی از طرف خمینی به آزربایجان همرز با عراق ) با بیش ۵۰۰ هزار شهید تورک و میلیون‌ها آواره و خسارت جنگی، با مشاهده زنده ویرانگی و غارت آزربایجان توسط رژیم، با تحمیل کوچ اجباری ۴۰۰هزار آواره کرد عراق به آزربایجان جنوبی توسط رژیم ، با تحمل سالها جو خفقان و سرکوب حکومت اسلامی و شدت گرفتن پروسه آسیمیلاسیون و فارسیزه کردن با لعاب شیعه گری … وباتحمل انواع ظلم‌ها و تبعیض‌ها از طرف حاکمان ایران و شوینیسم فارس توانست قدرت ملی خود را بازیابی کرده و به عنوان یک ملت با قدمت و تجربه هزاران ساله قد علم کند و در جهت محکوم نمودن اشغالگری و استعمارگری ایرانی و سیاست‌های شئونیستی فریاد دادخواهی سردهد.
۱۹اردیبهشت۱۳۷۴ نقطه ی عطفی در تاریخ مبارزات ملت تورک آزربایجان به شمار می آید.در این روز دانشجویان آزربایجانی دراعتراض به نظرسنجی صداوسیما ی جمهوری اسلامی ایران با عنوان ” فاصله ی اجتماعی ” که در آن سوالاتی با مقصود خوار ساختن فرهنگ و هویت آزربایجانی مطرح شده بود، شروع به برگزاري تجمعات اعتراضي نمودند. این عمل آنها سر آغاز شعور سیاسی و بیداری ملی در تورکان آزربایجان جنوبی و از سر گرفته شدن حرکت ملی-سیاسی آزربایجان شد.
این تاریخ سر آغاز تجمعهای قلعه بابک ، ایجاد روزنامه‌ها و نشریه‌های مخفی به زبان تورکی ، ایجاد حزب‌های سیاسی نوین آزربایجانی، آغاز تظاهرات علیه اشغال قرباغ در تهران و تبریز و دفاع از دولت آزربایجان شمالی مقابل آنتی تورک ها، آغاز تظاهرات‌ها علیه نژاد پرستی ایرانی، آغاز استفاده از هر فضای سیاسی برای مطالبات اولیه آزربایجانی‌ها همچون تحصیل بزبان مادری ،آغاز تظاهرات‌ها علیه تبعیض‌های اقتصادی فرهنگی، آغاز اعتراض‌ها علیه برخورد‌های تحقیر آمیز و مسخره کردن آزربایجانی‌ها، آغاز استفاده از فضا‌های ورزشی برای مبارزه سیاسی ملت تورک آزربایجان در جامعه بسته ایران همچون فضای تراختور سازی ،آغاز اعتراضات هر ساله دانشجوی در دانشگاه‌ها در تقویم‌های ملی همچون ۲۱ آذر یا دوم اسفند (روز زبان مادری)، قیام‌های ملی همچون قیام بزرگ خرداد ۱۳۸۵، قیام شهریور ۱۳۸۹، قیام آبان و تظاهرات های جنبش دانشجویی آزربایجان، به عنوان شاخه اصلی حرکت ملی آزربایجان و موتور حرکت پس از سالها انزوای ناشی از خفقان و سرکوب، بار دیگر پا به عرصه ی مبارزه گذاشته و داد عدالت خواهی و مطالبات ملی‌اش را سر می دهد. از این پس برگ نوینی از تاریخ مبارزات آزربایجان رقم می خورد. محافل دانشجویی آزربایجان گسترش می یابد، خوابگاه‌ها و خانه‌های دانشجویی به محلی برای همفکری، تبادل نظر و راهکار‌های نوین بدل می گردد. تجمعات دانشجویی کلید خورده و به بیرون از دانشگاه و به سطح جامعه راه می یابد. نشریات و انجمن‌های دانشجویی مسیری نوین برای گسترش و تبیین تفکرات و مطالبات حرکت‌های آزربایجانی باز می نمایند. این تحرکات حس مبارزه و مطالبه را به بطن جامعه ی آزربایجانی می کشاند. دفاع دانشجوی تورک از فرهنگ اجتماعی، در دراز مدت امکان پیشروی را از مهاجمان فرهنگی سلب کرده و در فصلی جدید نهادینه می سازد.
حال باید برای نفوذ هرچه بیشتر تفکرات ملی گرایانه جنبش دانشجویی در بطن جامعه آزربایجانی راهکارهایی بایدارائه شود که علاوه بر قابل فهم بودن برای اکثر توده جامعه راهگشای حرکت‌های سیاسی دیگر باشد.
۱.ارتباط و همفکری دانشجویان دانشگاه‌های آزربایجان و بحث و بررسی در جهت نیل به درک صحیح از جامعه ی سیاسی کنونی و ارائه ی راهکار‌های صحیح و منطقی برای گسترش جنبش.
۲.بستن راههای نفوذی اطلاعاتیهای برای ایجاد تفرقه و شقه کردن حرکت ملی آزربایجان جنوبی و تقویت روابط فعالین جنبش دانشجویی به دیگر طیف‌های حرکت ملی و توده ی مردمی و شناسایی خواسته‌های واقعی انان، تا از این راه بتوانند از کاخ شیشه‌ای روشن فکری بیرون آیند و درد‌های واقعی ملت را منعکس سازند.
۳.ایجاد رابطه ی دموکراتیک با سایر فعالین خارج از دانشگاه، با حفظ تمامیت استقلال جنبش دانشجویی آزربایجان و حرکت ملی آزربایجان ، باید در دستور کار تشکلات دانشجویی قرار گیرد و برتمام فعالین دانشجویی واجب است، زبان مفاهمه و مبادله ی مناسبی را برای نشر اندیشه ی خود با عموم جامعه در پیش گیرند.
منبع:
اوغوز تی وی
http://oguztv.com/
