امسال صدمین سالگرد تشکیل "جمهوری تورک خراسان است". درست صد سال پیش در فروردین 1300 هجری شمسی, تورکان خراسان برهبری کلنل محمد تقی خان پسیان توانستند خطه خراسان را مستقل نمایند و یک جمهوری مستقل به پایتختی مشهد ایجاد کنند. در آنزمان اکثریت جمعیت خراسان را تورکان تشکیل می دادند و اقلیتهای قومی دیگری مانند, طایفه غرشمال (فارسهای سبزوار و حومه), اکراد خراسان, بلوچها و تاتها نیز ساکن خراسان بودند. تورکان خراسان از دو دسته تورکان هیرگانی (تورکان شیعه) و تورکمانان اهل سنت تشکیل میشدند که توانستند با اتحاد و همبستگی بین شیعان و سنی ها یک جمهوری تورک دموکراتیک را در دل خاورمیانه دیکتاتور پیشه بنیان نهند.
جمهوری تورک خراسان توانست حدود چهار ماه دوام بیاورد و در نهایت با حمله وحشیانه رضاخان قلدر و حمایت بریتانیا شکست خورده و ساقط شد. رضاخان قلدر با اجیر کردن اکراد هندی تبار ساکن خراسان و همینطور تحریک عشایر بلوچ و همراهی قشون تحت فرمان خودش توانست این جمهوری نوپا و دموکراتیک تورکی را سرنگون کند.
اکراد یاغی سر کلنل محمد تقی خان پسیان را از تنش جدا کردند! ولی تورکان خراسان با احترام فراوان جنازه او را در کنار آرامگاه نادرشاه دفن کردند. عارف قزوینی شاعر معاصر وی در رثای او یک تصنیف بلندی ساخت و روح الله خالقی موسیقیدان شهیر آنزمان نیز برای آن تصنیف یک قطعه موسیقی حزن انگیز نواخت. تورکان مشهد تا سالها در سالگرد شهادت کلنل محمد تقی خان, سوگواری می کردند.
در آنزمان مشهد یک شهر عمدتا تورک نشین بود و اقلیتی نیز از اقوام غرشمال و بلوچها نیز در آن شهر تورک نشبن زندگی می کردند.
تاریخچه شهر مشهد:
شهر مشهد در زمان شاه عباس صفوفی ساخته شد. مشهد در واقع یک روستای تورکمن نشین بود که نوقان (نوغان) نام داشت. آرامگاه هارون الرشید نیز در آن روستا واقع بود. وقتی هارون از خراسان دیدن میکرد, مریض شد و مرد و جنازه او را در آن روستای تورکمن نشین دفن کردند. سلطان محمود غزنوی, آرامگاه هارون الرشید را که یک خلیفه اهل سنت بود, بصورت یک بقعه زیارتی درآورد. در زمان حکومت تورکمانان سلجوقی, دو مسجد نیز به بقعه هارونی اضافه شد و بشکل کنونی درآمد. در زمان شاه عباس صفوی, ادعا کردند که آرامگاه حضرت امام رضا (ع) نیز در جوار حرم هارونی قرار دارد و با مطرح کردن این شایعه بی پایه و اساس و بدون سند, یک زره کنار قبر هارون ساختند و آنرا حرم امام رضا (ع) نامیدند. بعدها قبر هارون خلیفه اهل سنت را بیرون آوردند و بقعه هارونی را بنام آرامگاه امام رضا (ع) معرفی کردند و دو مسجدی را که مسلمانان اهل سنت سلجوقی ساخته بودند, بسود شیعان مصادره کردند!!
در زمان شاه عباس صفوی تعدادی از مسلمانان شیعه خراسانی (عمدتا تورک) را به روستای مذکور یعنی نوقان (نوغان) گسیل کردند و با افزایش جمعیت, بتدریج آن روستای کوچک بزرگ شد و بصورت شهر درآمد و نام "مشهد" یعنی محل شهادت امام رضا (ع) بر آن نهادند و بدین ترتیب نام تورکی روستای نوقان (نوغان) به یک نام عربی تغییر کرد.
شهر مشهد پایتخت حکومت نادر شاه افشار پادشاه تورک نیز می بود.
شهر مشهد تا اوایل حکومت رضاشاه قلدر یک شهر کوچک و کم جمعیت بود. در مشهد امروزی, حرم امام رضا (ع) درست در مرکز شهر واقع و تمام دورتا دور حرم, خانه و کاشانه ساخته شده است. اما چنانچه از عکسهای قدیمی مشهد نیز میتوان دریافت, در زمان رضاشاه قلدر, حرم امام رضا (ع) در حومه شهر مشهد در وسط یک قبرستان قدیمی واقع بود و تا کیلومترها از حرم امام رضا (ع) هیچ خانه ای وجود نداشت.
بعد از آنکه رضاخان قلدر با کمک اشرار کورد و عشایر بلوچ جمهوری تورک خراسان را سرنگون کرد, به قصد پاکسازی قومی خراسان, مخصوصا مشهد یعنی پایتخت جمهوری خراسان, در صدد نسل کشی تورکان خراسان برآمد.
رضاخان قلدر یک مزدور نظامی بنام "سرتیپ جان محمد خان" را به قصد نسل کشی تورکان به خراسان فرستاد. سرتیپ جان محمد خان, با قشون رضاخان و با همراهی دسته ای از اکراد قوچان و بجنورد وارد خراسان شد و به کشتار ترکمانان خراسان مخصوصا در شهر مشهد پرداخت!! آن تیمسار پلید آنقدر از مردم تورکمان کشتار کرد تا اینکه لقب "جلاد تورکمانان" را بخود گرفت. جنایت های آن مزدور پلید در نسل کشی تورکان خراسان, علی الخصوص در کشتار تورکمانان آنقدر زیاد بود که رضاخان قلدر از ترس بدنامی, مجبور شد تا دستور بازداشت "جان محمد خان" را صادر کند و در نهایت, تمام دارایی های وی مصادره و از ارتش اخراج شد.
ملک الشعرای بهار که خودش اهل مشهد بود در مورد جنایات سرتیپ جان محمد خان در خراسان می نویسد: جان محمد خان به هر روستا یا شهر تورکمن نشین که می رسید, ابتدا جوانان و پیران را از هم جدا میکرد و سپس تمام جوانان را تیرباران می نمود!! تمام احشام و دارایی های تورکمانان را مصادره میکرد و در بازار به حراج می گذاشت و چنانکه از این راه میلیونر شد. البته ارقام قابل توجهی نیز به رضاشاه قلدر می پرداخت. مثلآ در آخرین ملاقاتش با رضاشاه مبلغ 180 هزار تومان به رضاشاه خراج داد.
بدینصورت شهر کوچک و کم جمعیت تورکمان نشین مشهد (نوقان سابق) از تورکمانان پاکسازی شد. به تدریج رضاشاه قلدر با گسیل کردن اقوام مختلف مخصوصا قبایل پارس زبان به مشهد, بافت قومی مشهد را از تورکی به اکثریت پارسی عوض کرد!!!
در عکسهایی که از نسل کشی تورکمانان خراسان توسط عمال رضاشاه بجا مانده است, دیده میشود که بدستور رضاشاه از سرهای بریده تورکمانان, برج ساخته شده بود!!! رضاشاه قلدر آگاهانه دستور نسل کشی تورکمانان خراسان را صادر کرده بود ولی زیرکانه و موذیانه, تمام گناه نسل کشی تورکمانان مظلوم را گردن مزدور تحت فرماندهی خودش یعنی "جان محمد خان" انداخت و با تنبیه وی خواست تا خشم تورکان را فروکش کند!!
البته جنایتهای رضاشاه قلدر در نسل کشی تورکمانان خراسان خلاصه نمیشود. رضاشاه قلدر با نسل کشی اعراب احوازی و سرنگونی حکومت مستقل شیخ خزعل نیز, شرارت و جنایات خود را در تاریخ به ثبت رسانید.
رضاشاه آگاهانه دستور نسل کشی لورها را نیز در ولایت "لورستان پشتکوه" که امروزه استان کرمانشاه نامیده میشود, صادر کرد. سرهنگ امیر احمدی که لقب "جلاد لورستان" را گرفته بود, بیش از 30% لورها را نسل کشی کرد و تعداد زیادی از لورهای کرمانشاه را به مناطق عرب نشین مانند استان خوزستان و مناطق تورک نشبن مانند دشتستان در استان بوشهر و خراسان شمالی تبعید کرد تا در آینده رقبابت بین لورها با اعراب و تورکها ایجاد کند!!
رضاشاه بعد از نسل کشی لورها در "ولایت لورستان پشتکوه" (استان کرمانشاه امروزی) بدستور اربابش یعنی انگلستان, عشایر مهاجر کورد کوهستان قندیل را ساکن آنجا کرد!!
ضروری است تا تورکان ایرانی با زنده نگه داشتن یاد شهدای تورک خراسانی علی الخصوص تورکمانان مظلوم و همینطور زنده نگه داشتن تاریخ "جمهوری تورک خراسان" جنایتهای شوونیسم فارس در نسل کشی ملل غیرفارس را محکوم نمایند.
تورکان ایرانی باید سعی کنند تا تاریخ و جغرافیای سرزمینهای اجدادی را صحیح یاد گیرند و به هر طریقی شده آن سرزمینها را از دست جلادان باز پس گیرند.
یاد و خاطره شهدای تورک خراسانی زنده خواهد ماند
